همه چیز درباره ITAM

همه چیزدرباره ITAM

امروزه با توجه به پيچيده‌تر شدن سيستم‌ها (نرم‌افزارها) و دستگاه‌ها (سخت‌افزارها)، به‌دست آوردن داده‌هاي مربوطه و استفاده بموقع از آنها، سخت‌تر شده است.

پرواضح است که بدون شناخت دقيق دارايي‌ها – نرم‌افزارها و سخت‌افزارها  –  نمي‌توان خدمات مؤثر ارائه داد، ايمني خدمات و دستگاه‌ها را تضمين کرد و از دارايي‌ها محافظت کرد.

شايد تهيه فهرست دارايي‌ها ساده به نظر برسد اما اطمينان از معتبر و به‌روز بودن تأسيسات سخت‌افزاري و نسخه‌هاي نرم‌افزاري، چندان ساده نخواهد بود.

به همين دليل است که ITAM که مديريت دارايي‌هاي IT است، براي مديريت بهتر و مؤثرتر دارايي‌هاي IT هر سازمان، حياتي و ضروري است.

(ITAM (Information Technology Asset Management به معني مديريت دارايي، مجموعه افراد، فرآيندها و ابزارهايي را شامل مي‌شود که براي مديريت و محافظت از دارايي‌هاي IT يک سازمان ايجاد مي‌شود.

متخصصان از طريق ITAM، سخت‌افزارها و نرم‌افزارهاي موجود سازمان را بررسي مي‌کنند و تصميمات جامعي در مورد تمامي جنبه‌هاي مربوط به چرخه عمر دارايي مي‌گيرند.

ITAM  درواقع نوعي مديريت تجارت است که مستقيماً با زيرساخت IT (فناوري اطلاعات) يک شرکت ارتباط دارد. اين مديريت تجاري، براي پشتيباني از مديريت چرخه زندگي براي محيط‌هاي IT به توابع مالي، قراردادي و موجودي نياز دارد.

دارايي IT چيست؟

تمامي محتويات حوزه IT   هر سازمان داراي چرخه زندگي محدودي است؛ سخت افزار خراب مي‌شود، نرم‌افزار منقضي مي‌شود و سيستم‌ها کارآيي خود را از دست مي‌دهند.

اين وظيفه مدير فناوري اطلاعات است که مطمئن شود دارايي‌هاي IT حال حاضر سازمان، ارزش حفظ  و نگهداري دارد يا نه.

دارايي‌هاي IT   يک شرکت، نرم‌افزار  و سخت‌افزار را شامل مي‌شود؛ سخت‌افزار ايستگاه‌هاي کاري و قطعات آنها، دستگاه‌هاي شبکه، چاپگرها و… است و نرم‌افزار مجوز، نصب، سيستم‌عامل و…

مديريت دارايي IT چيست؟

طبق تعريف انجمن بين‌المللي مديران دارايي؛ به طور کلي «مديريت دارايي» به مجموعه‌اي از سيستم‌ها و فرآيندهاي روش‌مند اطلاق مي‌شود که براي نگهداري، بکارگيري و توسعه دارايي‌هاي يک سازمان مورد استفاده قرار مي‌گيرد. بر همين اساس؛ مديريت دارايي IT   مجموعه اي از روش‌هاي نگهداري، بکارگيري و توسعه منابع IT  يک سازمان را شامل مي‌شود.

مديريت دارايي فناوري اطلاعات (ITAM) شرح دقيق هزينه‌هاي چرخه دارايي‌هاي فناوري را براي به حداکثر رساندن ارزش تجاري استراتژي فناوري، معماري، بودجه، تصميمات قراردادي و منابع ارائه مي‌دهد.

به بيان ديگر، مديريت دارايي، چارچوبي را تعريف مي‌کند تا برنامه‌هاي کوتاه‌مدت و بلندمدت يک سازمان طراحي و پياده‌سازي شود.

هدف از انجام مديريت دارايي در يک سازمان، افزايش سود مجموعه، در جهت پيشبرد اهداف تعريف‌شده آن، بر پايه امکانات و منابع موجود است.

اهميت ITAM 

نقشه‌ها براي ژنرال‌ها و فرماندهاني که در جنگ هستند، بسيار مهم است زيرا نماي کاملي از ميدان نبرد شامل جزئيات مربوط به چشم انداز و موانع را ارائه مي‌دهد.

بدون نقشه، شناسايي و برقراري امنيت در مناطق آسيب‌پذير ميدان نبرد، دشوار خواهد بود.

بانک‌هاي اطلاعاتي دارايي IT   شبيه نقشه‌هاي ميدان نبرد هستند.

وقتي مديران IT    بتوانند همه چيز را تحت نظر داشته باشند، قادر به تشخيص موانعي که سازمان را در معرض خطر قرار مي‌دهد نيز هستند.

مدير IT   يک سازمان سرويس‌هايي ازجمله به اشتراک گذاري فايل و اينترنت، حسابداري، وب سرور، ايميل سرور و… را به پرسنل و مشتريان ارائه مي‌دهد.

اين شخص وظيفه دارد تا اطمينان حاصل کند که دارايي‌هاي موردنياز براي ارائه سرويس‌ها تحت کنترل است و اطلاعات دقيق و قابل اطمينان دارايي‌ها براي مواقع نياز، در دسترس قرار دارد. اين کار از طريق فرآيندي به نام «مديريت دارايي» انجام مي‌شود.

مديريت دارايي، مستلزم آشنا بودن به طيف گسترده‌اي از مهارت‌ها ازجمله امنيت IT، تفکر تحليلي، حل مسئله، مهارت‌هاي مديريت پروژه و موجودي، دانش سخت‌افزاري و نرم‌افزاري، تفکر انتقادي، ارتباط کلامي قوي و دانش IT است.

همچنين دانستن و آگاهي از تجهيزات IT   و پيکره‌بندي و رابطه بين آنها، براي مدير IT   از اهميت فراواني برخوردار است. از اين رو بايد نرم‌افزاري در اختيار داشته باشد تا در آن، ليست تجهيزات IT   با تمام جزئيات (اعم از برند، مدل، مشخصات سخت‌افزاري، ظرفيت، اطلاعات پيکر‌بندي، تاريخچه و…) را جمع‌آوري کند تا بتواند در صورت لزوم با رجوع به اين اطلاعات، تصميمات مناسب اتخاذ کند.

فوايد ITAM 

 هزينه‌هاي نگهداري را کاهش مي‌دهد

 دارايي‌هاي بلااستفاده را کاهش مي‌دهد

 خطرات امنيتي را محدود کرده و از نشت داده‌ها جلوگيري مي‌کند

 به شناسايي سريع‌تر مشکلات کمک مي‌کند

 به رعايت و آمادگي براي حسابرسي‌ها کمک مي‌کند

 به تصميم گيري‌هاي بهتر کمک مي‌کند

 منجر به استفاده بيشتر از مجوزها (licenses) مي‌شود

وظايف‌ها و کارکردهاي ITAM 

يکي از وظايف ITAM  اين است که با تعيين ارزش واقعي تجهيزات و عمر آنها، در مورد حفظ، تعمير، تعويض، به‌روزرساني يا از رده خارج کردن هريک از آنها تصميم بگيرد.

درواقع مديريت دارايي‌هاي IT   يا ITAM  چرخه حيات تجهيزات IT  را مديريت مي‌کند.

همچنين سفارش مجوز (license)   مورد نياز برخي نرم‌افزارها، امور مربوط به انبارداري، سفارش تجهيزات مصرفي (کارتريج و تونر و…) جزو وظايف ITAM   است.

يکي ديگر از وظايف ITAM  کنترل رويدادهاي يک دارايي (Asset Life Cycle Events) است؛ به اين معني که يک دارايي IT از زمان سفارش خريد، زمان تحويل به انبار، زمان تخصيص مالک (سرويس يا شخص)، زمان‌هاي در حال تعمير يا خارج از سرويس بودن، تغييرات داخلي يا پيکربندي (مانند تعويض يا به‌روزرساني سيستم‌عامل، نرم‌افزار، ارتقا يا کاهش حافظه و…) تحت کنترل قرار مي‌گيرد و مديريت مي‌شود.

ITAM  بر ديگر فرآيندهاي مديريت خدمات فناوري اطلاعات تأثير دارد؛ ازجمله :

مديريت حوادث: (Event Management)

ITAM  اطلاعات کليدي تشخيصي در مورد دارايي‌هاي مورد استفاده را ارائه مي‌دهد و به تکنيسين‌ها کمک مي‌کند براي حل مشکلات، از ويژگي کنترل از راه دور استفاده کرده و به هر ايستگاه کاري دسترسي پيدا کنند.

مديريت مشکل: (Problem Management)

ITAM  اطلاعات تشخيصي را براي انجام تحليل علت و ريشه مشکل ارائه مي‌دهد.

مديريت تغيير: (Change Management)

ITAM علاوه بر اين‌که در انجام تغييرات IT با حداقل خطر و خرابي تأثير دارد، تکنيسين را از تأثير تغييرات پيش از اعمال آنها، مطلع مي‌کند.

بازار کار ITAM در دنيا

انجمن بين‌المللي مديران دارايي فناوري اطلاعات (IAITAM) پس از برگزاري دوره‌هايي درخصوص چرخه دارايي‌هاي سخت‌افزاري IT و شيوه‌هاي تجاري براي مديريت کارآمد و مقرون بصرفه آن دارايي‌ها، اقدام به صدور گواهينامه براي ITAM مي‌کند.

در اين دوره‌ها مباحثي ازجمله مديريت سياست، مديريت فروشندگان، توليد فرآورده‌ها، مديريت دارايي‌هاي سخت‌افزاري، برنامه‌ريزي و تغيير، اندازه گيري موفقيت، چرخه دارايي IT، مصرف برق ديتاسنتر و… آموزش داده مي‌شود.

به طور کلي اين انجمن ۷ نوع گواهينامه صادر مي‌کند که در زير به آنها اشاره مي‌شود :

متخصص حرفه اي مديريت دارايي (CAMP)

مدير دارايي نرم‌افزار (CSAM)

متخصص دارايي مديريت سخت‌افزار (CHAMP)

مدير دارايي موبايل (CMAM)

صدور گواهينامه در دارايي (CITAD)

کارشناس امنيتي خبره مديريت دارايي (CAMSE)

مدير دارايي IT (CITAM)

جالب است بدانيد براساس داده‌هاي Glassdoor (وب‌سايتي که به کاربران امکان مي‌دهد تا حقوق‌ها را به صورت ناشناس ارسال و مشاهده کنند) مديران دارايي IT به طور متوسط ​​۷۶ هزار دلار در سال درآمد کسب مي‌کنند.

از آنجا که مديريت دارايي فناوري اطلاعات شامل فرآيندهايي پيچيده است و مستلزم دريافت و تحليل داده‌هاي بيشمار است، انجام آن به صورت دستي تقريباً ناممکن به نظر مي‌رسد.

از اين رو نرم‌افزارهايي طراحي شده که به مديران دارايي امکان مي‌دهد، دارايي‌هاي فناوري اطلاعات سازمان خود را به درستي و با کمترين خطا مديريت کنند.

برخي از محبوب‌ترين نرم‌افزارهاي ITAM موجود در بازار جهاني عبارتند از :

• SysAid
• Cherwell
• Device42
• ServiceNow
• SolarWinds
• AssetCloud
• Asset Panda
• BMC Track-It
• LogMeIn Central
• MMSoft Pulseway
• GoCodes Asset Management
• ManageEngine AssetExplorer
• Ivanti IT Asset Management Suite

مثال‌هايي واقعي از کارکرد مثبت ITAM

مورد اول؛ کمک ITAM   در مهار هزينه‌هاي فناوري اطلاعات يک موسسه پزشکي بزرگ در کاليفرنياست. اين شرکت قصد ادغام دارايي‌هاي IT پراکنده خود را داشت تا هم مجبور به حفظ دارايي‌هاي غيرقابل استفاده نباشد و هم از هزينه‌هاي مجوزها (licenses) و بهينه‌سازي‌ها بکاهد.

جالب اين‌که اين شرکت با استفاده از مديريت دارايي IT يا همان ITAM توانست تنها در سه سال ۳ ميليون دلار پس‌انداز کند.

داستان دوم درباره وزارت دادگستري بريتانياست.

وزارت دادگستري در لندن به خاطر از دست دادن داده‌هاي حساس زندانيان، به پرداخت ۱۸۰هزار يورو جريمه شد. دليل اين اتفاق اين بود که مقامات زندان قادر به راه‌اندازي مکانيسم رمزگذاري ديسک‌هاي خود نبودند و سيستم مناسبي نيز براي رديابي و نگهداري دارايي‌هاي سخت افزاري زندان نداشتند و به همين دليل امنيت داده‌هاي حساس آنها در معرض خطر قرار گرفته بود.

و مورد سوم هتل ماريوت نيويورک.

سرور اصلي اين هتل – که در حملات ۱۱ سپتامبر به طور کامل ويران شد – داراي اطلاعات حساس مشتريان و کارکنان بود.

از آنجا که هتل ماريوت از سيستم مناسبي براي مديريت دارايي‌هاي IT خود بهره مي‌برد، شرکتي که براي بازيابي اطلاعات از دست رفته استخدام شده بود، به راحتي توانست جزئيات تنظيمات اصلي سرور هتل را به دست آورده و داده‌ها را با موفقيت بازيابي کند.

سازمان‌ها براي اطمينان از امنيت دارايي‌هاي IT   خود، بايد مديريت دارايي (ITAM(IT را پياده‌سازي کنند.

سازمان‌هايي که با استفاده از اصول ITAM  دارايي‌هاي IT را مديريت نمي‌کنند، راه‌حل امنيتي کاملي ندارند.

پس از آشنايي با ITAM   و شناخت کارکردهاي آن و با بررسي ضرورت وجود آن در هر سازمان، شايد کليدي‌ترين جمله اي که بتوان گفت اين باشد که ITAM يک برنامه سازمان‌يافته است و اگر به خوبي اجرا شود، مي‌تواند به عنوان يک سرمايه گذاري مناسب براي تجارت هر سازماني مطرح باشد؛ چيزي که نبايد از آن چشم‌پوشي کرد.