دغدغه و چالش های صنعت ICT ايران و جهان در دوران کرونا
دغدغه و چالش های صنعت ICT ايران و جهان در دوران کرونا
شيوع ويروس کرونا در سراسر جهان نيمي از مردم جهان را به قرنطينه برد و روابط اجتماعي و فردي را تحت تأثير قرار داد.
اين بيماري نه تنها موجب تغيير در روند اجتماعي شد، بلکه افت اقتصادي و تعطيلي بسياري از مشاغل را به دنبال داشت و دورنماي مبهمي براي آينده مناسبات سياسي در کشورها رقم زد.
در دهه‌هاي گذشته، جامعه جهاني پيشرفت‌ها و اکتشافات حيرت‌آوري را در عرصه علم و تکنولوژي به منصه ظهور رساند، اما شيوع ويروس کرونا دنيا را با چالش بزرگي مواجه کرد، ميلياردها انسان را خانه‌نشين کرد، ده‌ها هزار تن را به کام مرگ فرستاد و به نظام اقتصادي کشورها آسيب جدي وارد کرد.
دغدغه و چالش های صنعت ICT ايران و جهان در دوران کرونا
در شرايطي که همه‌گيري ويروس کرونا، شالوده حرکت و استمرار فعاليت‌هاي اقتصادي و صنعتي جهان را دچار اختلال کرده و آينده پيش رو در مواجهه با اين بحران مبهم به نظر مي‌آيد، ابزاري که مسيري ميان‌بر براي عبور از اين شرايط فراهم آورده و تصويري روشن فراروي ما قرار دهد، غنيمتي ارزنده و خواستني براي تمام کشورهاست.
توسعه فناوري و نوآوري، الزامي کليدي براي کشورها در راستاي توسعه و گذار به اقتصاد دانش بنيان است.
اهميت فناوري و نوآوري به حدي است که اکثر کشورهاي توسعه‌يافته آن را اولويت اصلي سرمايه‌گذاري‌هاي خود مي‌دانند.
امروز با ظهور ويروس همه‌گير کرونا و تهديد آن براي سلامت و اقتصاد و حيات جهان، نه‌تنها اهميت فناوري دوچندان شده، بلکه نوآوري به الزامي براي مديريت شرايط فعلي و خلق فرصت‌هاي جديد بدل شده است.
گرچه ابعاد گسترده اين بحران، مرزهاي پيشرفته‌ترين کشورها در حوزه فناوري و نوآوري را نيز فتح کرده و معضلات متعددي را براي بيش از ۲۰۰ کشور جهان به‌وجود آورده است، اما همچنان کشورهايي که در روزهاي پيشين براي صيانت از خود در برابر روز مبادا، بر خاک نوآوري آب رسانده‌اند، اکنون وضعيت مناسب‌تري دارند.
نوآوري در اين فضا به مثابه ميوه‌اي است که در ابعاد گوناگون زندگي از اقتصاد تا سلامت، مقاومت‌ها و مصونيت‌هاي بيشتري را براي کشورهاي مجهز به توانمندي توسعه فناوري و نوآوري به ارمغان آورده است.
جايگاه ايران در فعاليت‌هاي توسعه فناوري و نوآوري
شيوع ويروس کرونا باعث تغييرات اساسي در الگوهاي زندگي شده و زندگي انسان‌ها را دستخوش تغييرات زيادي کرده است.
اين تغييرات ماهيت بسياري از فعاليت‌هاي روزانه را دچار تغيير و تحول کرده است و اين خانه‌نشيني بر روند فعلي کسبوکارها و مدل سبک زندگي افراد تأثيرات زيادي گذاشته است.
اگرچه بحران کرونا پيش از اين سابقه نداشته است، اما فعاليت در دنيايي در حال تغيير، غيرقطعي، پيچيده و مبهم به اين معني است که بحران امري غيرقابل اجتناب است.
موفقيت يا عدم موفقيت جوامع و سازمان‌ها در بحران، به اقدامات آن‌ها در کوتاه‌ترين زمان ممکن بستگي دارد.
در دوره‌اي که همکاران به اجبار خانه‌نشيني را برگزيده‌اند، با روي آوردن مردم و سازمان‌ها به دورکاري، برگزاري جلسات و وبينارها، آموزش مجازي دانش‌آموزان و دانشجويان، خريدهاي اينترنتي، ايجاد سرگرمي با نمايش فيلم و سريال‌ها و نقل و انتقال‌هاي مالي (بانکداري الکترونيکي)، اهميت فناوري اطلاعات بيش از پيش مشخص شد.
دغدغه و چالش های صنعت ICT ايران و جهان در دوران کرونا
علاوه بر اينها، از ديگر ظرفيتهاي فناوري اطلاعات مي‌توان از کمک به ترويج اطلاعات درست و مبارزه با اطلاعات جعلي نام برد که استفاده از اين ظرفيت‌ها، نيازمند سياست‌گذاري از جنس رفع موانع و تسهيل سرمايه‌گذاري در توسعه زيرساخت‌هاست که حتي در گزارش مرکز پژوهش‌هاي مجلس پيشنهاد شده که براي آمادگي کشور در مواجهه با بحران‌هاي مشابه، با توجه به تجربه‌هاي جهاني و براي برخورداري از مزاياي دورکاري، الزامات دورکاري تعريف و تدارک تجهيزات رايانه‌اي جديد براي تسهيل دورکاري در دستورکار دستگاه‌هاي اجرايي قرار گيرد.
همچنين تدارک زيرساخت‌هاي حقوقي و سخت‌افزاري بانکداري الکترونيکي، آموزش الکترونيکي و فروش الکترونيکي فراهم شود.
ماهيت فناوري اطلاعات، تبادل و پردازش اطلاعات است و اکنون که با مشکل شيوع ويروس کرونا مواجه هستيم، مي‌توان براساس مراحل مختلف قبل، حين و بعد از بيماري، خدماتي در بستر فناوري اطلاعات ارائه کرد.
به راستي زيرساخت‌هاي ما با چه ميزان آمادگي، ظرفيت حجم بيشتري از ترافيک و کاربران را خواهد داشت؟ در هر صورت در تمام دنيا اين اتفاقات با بررسي‌هاي مداوم شبکه و به‌روزرساني زيرساخت‌ها و گاهاً رفع مشکلات موقتي در اين حوزه، به سرعت حل مي‌شود. اين در حالي است که گردانندگان اين حوزه در کشور ما اين روزها آزمون سختي براي شبکه و تأمين تجهيزات زيرساخت را پشت سر مي‌گذرانند.
دغدغه و چالش های صنعت ICT ايران و جهان در دوران کرونا
با نگاهي به گذشته، مشخص است که تأمين‌کنندگان تجهيزات فناوري اطلاعات از ديرباز با مشکلات عديده‌اي روبرو هستند که شايد سابقه‌دارترين آن‌ها، مصوبه تأييد نمونه تجهيزات ICT باشد که با کاستي‌هايي، وارد سيزدهمين سال خود مي‌شود.
البته اين در حالي است که کميسيون شبکه سازمان نصر از سال ۱۳۹۴ درخواست تصويب آيين‌نامه ديگري با اين هدف که مشکلات فعلي حل و تسهيل‌گري انجام شود، داشته و حتي به گفته اعضاي اين کميسيون؛ برخي از آزمايشگاه‌ها مدام اعلام مي‌کنند تأمين‌کنندگان تجهيزات براي سود خودشان مي‌خواهند آيين‌نامه تأييد نمونه را تغيير دهند و تجهيزاتي را که کارآيي لازم ندارد، وارد کنند.
اين در شرايطي است که اين آزمايشگاه‌ها، گزارش آزمون را با جزئيات به بهره‌بردار نمي‌دهند و منتشر نمي‌کنند که اين موضوع خلاف رويه استاندارد است.
در اين شرايط بحراني که نياز به فناوري اطلاعات دوچندان شده است، نزديک به سه ماه طول مي‌کشد تا تجهيزات ICT وارد زيرساخت‌ها شود و هرچه اين روند با تعويق بيشتري همراه باشد، مردم با تأخير طولاني‌تري از اين خدمات بهره‌مند مي‌شوند.
دغدغه و چالش های صنعت ICT ايران و جهان در دوران کرونا
تجهيزات امنيتي وارداتي که از مراجع بين‌المللي در حوزه استاندارد موفق به اخذ تأييديه شده‌اند، در داخل کشور و از آزمايشگاه‌هاي مذکور موفق به اخذ تأييديه نمي‌شوند و اين سؤال مطرح مي‌شود که آيا استانداردهاي بين‌المللي، مورد قبول برخي آزمايشگاه‌هاي داخل کشور نيست؟!
آيا استاندارد با تفسير به رأي افراد قابل تغيير است؟
تکنولوژي و تجهيزات پيشرفته در ۴۰ سال گذشته همواره تحريم بوده و واردکنندگان، درواقع واردکننده تکنولوژي هستند که به‌سختي کالا وارد مي‌کند و هر تجهيزي که با تأخير وارد شود، در کلان موجب بازماندن کشور از کسب درآمد و تکنولوژي مدرن شده و در اين شرايط موجب ايجاد اختلال در امورات مردم و کسبوکارها مي‌شود.
تازه‌ترين چالشي که کسب‌وکارهاي حوزه ICT با آن روبه‌رو شده‌اند، تخصيص ارز حاصل از صادرات براي وارد کردن کالاهايشان است.
رئيس کميسيون سخت‌افزار نظام صنفي رايانه‌اي کشور مي‌گويد: «اعلام شفاهي اين خبر اگر به اعلام کتبي و صدور ابلاغيه منجر شود، به کشور صدمه خواهد زد.»
دغدغه و چالش های صنعت ICT ايران و جهان در دوران کرونا
مدتي قبل ثبت سفارش‌هاي حوزه IT با ممنوعيت روبه‌رو شد.
کسب‌وکارهاي اين صنف بعد از اعتراض و نوشتن نامه‌هاي سرگشاده، بالاخره توانستند دستوري که از سوي وزارت صنعت جهت اين ممنوعيت ابلاغ شده بود را لغو کنند.
هنوز ترکش‌هاي آن تصميم به بدنه کسب‌وکارهاي حوزه ICT باقي مانده بود که زمزمه‌هايي مبني بر عدم تخصيص ارز مستقيم براي واردات اين کالاها سر زبان‌ها افتاد.
به اين صورت که وزارت صمت شفاهاً اعلام کرده کالاهاي ICT مشمول دريافت ارز حاصل از صادرات خواهند شد.
اگرچه کالاهاي فناوري اطلاعات، کالاهايي با اولويت بالا هستند اما از منظر سياستگذاران به عنوان کالاي لوکس ديده مي‌شود.
از هر چه بگذريم در دوران کرونا و دورکاري و قرنطينه، بانکداري ديجيتال، فروش آنلاين، دانش‌آموز و دانشجو، مهندس و… براي انجام فعاليت نياز به تجهيزات سخت‌افزاري از قبيل تبلت، لپ‌تاپ، گوشي و اينترنت دارند و از آنجا که انحصار توليد کالاهايي که به تکنولوژي بالا نياز دارند، در دست چند کشور بزرگ دنياست، نمي‌توان گفت همه اين کالاها را مي‌توان در داخل توليد کرد.
در حال حاضر تقاضا براي تجهيزات IT وجود دارد اما تعداد کالا محدود است و طبيعي است که با افزايش تقاضا و کاهش کالا، با افزايش گزاف قيمت‌ها روبه‌رو مي‌شويم. در واقع وقتي کالايي در انبارها کاهش يابد، با افزايش قيمت مواجه مي‌شود.
درصورتي که کالا وارد شود، حتماً بر بازار تأثيرگذار است و قيمت‌ها کاهش مي‌يابد.
در اين برهه زماني که مردم بايد با در خانه ماندن و از طريق دورکاري، امورات خود را انجام دهند، دولت بايد تمرکز خود را بر تأمين تجهيزات و توسعه زيرساخت‌هاي فناوري اطلاعات معطوف کند.
اين در حالي است که صنعت ICT کشور نه تنها از حمايت سياستگذاران بي‌نصيب است، بلکه هر روز با چالش و موانع جديدي نيز روبه‌رو مي‌شود و در واقع صنعت فناوري اطلاعات در کشور، هر روز آبستن حوادثي مختلف است.
