اینترنت ماهواره‌ای استارلینک (Starlink) چیست؟ و چگونه کار می‌کند؟
Starlink چیست؟ از نظر فنی، استارلینک یک سیستم اینترنت ماهواره‌ای است. اما برای کاربران عادی وب، می‌تواند یک موهبت الهی بالقوه باشد. اگر در یک شهر یا حومه شهری بزرگ زندگی می‌کنید، احتمالا از سرعت اینترنت سریع، شاید به اینترنت پرسرعت دسترسی داشته باشید. اما تصور کنید که در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که سرعت اینترنت بسیار پایین است. بدتر از آن، محله شما فقط یک یا دو ارائه دهنده خدمات اینترنتی دارد که می‌توانید از بین آن‌ها یکی را انتخاب کنید و این باعث می‌شود شما با سرویس‌های ناخوشایند احاطه شوید. متأسفانه، مردم در سراسر جهان، در این وضعیت گیر کرده‌اند. نصب فیبر نوری در یک شهر و رساندن پهنای باند گیگابیتی به میلیون‌ها مشتری به طور بالقوه سودآور است، اما در یک منطقه روستایی که تنها چند صد نفر در آن زندگی می‌کنند، چندان توجیه پذیر نیست.
استارلینک وارد می‌شود! سیستم اینترنت ماهواره‌ای اسپیس ایکس روی کاغذ قادر است اینترنت با سرعت ۱۵۰ مگابیت بر ثانیه را به به هر نقطه از کره زمین برساند. تنها چیزی که مشتری نیاز دارد دید بدون مانع به آسمان و تجهیزات استارلینک است. در پاییز ۲۰۲۰، این سیستم شروع به خدمت رسانی به اولین کاربران خود کرد، که بسیاری از آن‌ها در مناطق دورافتاده یا روستایی آمریکا مستقر بودند و می‌توان گفت که بازخورد خوبی دریافت کرد. دو سال بعد، استارلینک اولین جایزه PCMag Readers’ Choice خود را برای ISPهای برتر ایالات متحده به دست آورد. در زیر، ما سؤالات اساسی را در مورد اینترنت ماهواره‌ای استارلینک پوشش خواهیم داد.
اینترنت ماهواره‌ای استارلینک (Starlink) چگونه کار می‌کند؟
استارلینک بر روی یک فناوری ارائه خدمات اینترنت ماهواره‌ای کار می‌کند که چیز جدیدی نیست. یک سیستم ماهواره‌ای به جای استفاده از فناوری کابل، مانند فیبر نوری برای انتقال داده‌های اینترنتی، از سیگنال‌های رادیویی از طریق خلاء فضا استفاده می‌کند. ایستگاه‌های زمینی سیگنال‌هایی را به ماهواره‌ها در مدار ارسال می‌کنند که به نوبه خود داده‌ها را به کاربران استارلینک در زمین ارسال می‌کنند. هر ماهواره استارلینک ۲۶۰ کیلوگرم وزن دارد و بدنه‌ای صاف دارد. یک موشک فالکون ۹ اسپیس ایکس می‌تواند تا ۶۰ ماهواره را در خود جای دهد.
هدف استارلینک ایجاد یک شبکه با تاخیر کم در فضا است که محاسبات لبه را در زمین تسهیل می‌کند. چالش ایجاد یک شبکه جهانی در فضای بیرونی چالش کوچکی نیست، به خصوص به این دلیل که تاخیر کم یک تقاضای مهم است. اسپیس ایکس یک مجموعه متشکل از تقریبا ۴۲۰۰۰ ماهواره به اندازه تبلت را پیشنهاد کرده است که در مدار پایین دور کره زمین می‌چرخند تا این تقاضا را برآورده کند.CubeSats به عنوان ماهواره‌های مینیاتوری که معمولا در LEO استفاده می‌شوند، پوشش شبکه در هم تنیده‌ای ایجاد می‌کنند و قرار گرفتنشان در مدار پایین زمین، امکان کاهش تاخیر را فراهم می‌کند.
با این حال، استارلینک تنها گزینه در مسابقه فضایی نیست و چند رقیب دیگر از جمله OneWeb، HughesNet، Viasat و Amazon در این زمینه فعالیت می‌کنند. HughesNet از سال ۱۹۹۶ پوشش سیگنال را از ۳۵۴۰۰ کیلومتری بالای زمین ارائه کرده است، اما استارلینک رویکرد کمی متفاوت را دنبال می‌کند و بهبود‌های زیر را ارائه می‌دهد:
- استارلینک به جای استفاده از چند ماهواره بزرگ، از هزاران ماهواره کوچک استفاده می‌کند.
- استارلینک از ماهواره‌های LEO استفاده می‌کند که تنها در فاصله ۴۸۰ کیلومتری از سطح زمین دور سیاره می‌چرخند. این مدار کوتاه شده زمین ایستا، سرعت اینترنت را بهبود می‌بخشد و تاخیر را کاهش می‌دهد.
- جدیدترین ماهواره‌های استارلینک دارای عناصر ارتباطی لیزری برای انتقال سیگنال‌ها بین ماهواره‌ها هستند و وابستگی به ایستگاه‌های متعدد زمینی را کاهش می‌دهند.
- اسپیس ایکس قصد دارد تا ۴۰۰۰۰ ماهواره را در آینده نزدیک پرتاب کند تا از پوشش ماهواره‌ای جهانی و از راه دور با کاهش قطع خدمات اطمینان حاصل کند.
- استارلینک این مزیت را دارد که بخشی از SpaceX است که علاوه بر پرتاب ماهواره‌های استارلینک، پرتاب‌های منظم شرکای خود را نیز انجام می‌دهد. سایر ارائه دهندگان اینترنت ماهواره‌ای ممکن است به دلیل مسائل مالی، نتوانند پرتاب منظم ماهواره را برنامه‌ریزی کنند.
سرعت اینترنت Starlink چقدر است؟
به گفته کاربران، Starlink در حال حاضر سرعت دانلود ۵۰ تا ۲۰۰ مگابیت در ثانیه و سرعت آپلود حدود ۳۰ مگابیت در ثانیه را ارائه می‌دهد. در همین حال، تأخیر حدود ۲۰ میلی ثانیه است که با اینترنت زمینی برابری می‌کند. با گذشت زمان، SpaceX قصد دارد سرعت دانلود را به ۳۰۰ مگابیت در ثانیه افزایش دهد، اما در حال حاضر برخی از کاربران با مشکلات ناشی ازدحام مواجه هستند.
انتظار می‌رود با پرتاب تعداد بیشتری از ماهواره‌های استارلینک توسط SpaceX که تا جولای ۲۰۲۲ تعداد آن‌ها بیش از ۲۵۰۰ مورد فعال است، سرعت افزایش یابد. هدف بلندمدت این شرکت این است که در نهایت هزاران ماهواره را راه اندازی کند و راه را برای سرعت دانلود با سرعت ۱ گیگابیت بر ثانیه و سپس ۱۰ گیگابیت در ثانیه هموار کند. با این حال، سرویس استارلینک در حال رشد است. کاربران می‌گویند که سرعت‌ها می‌تواند متفاوت باشد و گاهی اوقات قطعی‌های کوتاه ممکن است رخ دهد.
هزینه استفاده از Starlink چقدر است؟
استارلینک سه محصول زیر را ارائه می‌دهد که هرکدام برای نوع استفاده خاصی طراحی شده و امکانات متفاوتی دارند:
- اینترنت استارلینک. این بسته برای مصارف مسکونی طراحی شده است و هزینه آن شامل ۱۱۰ دلار برای اشتراک ماهانه و ۵۹۹ دلار برای خرید سخت‌افزار مورد نیاز است.
- کسب و کار استارلینک. بسته کسب و کار دو برابر قابلیت آنتن دهی بسته مسکونی را به همراه سرعت اینترنت سریع‌تر ارائه می‌دهد. هزینه آن ۵۰۰ دلار در ماه با یک هزینه تجهیزات ۲۵۰۰ دلار است.
- استارلینکRV. در ژوئن ۲۰۲۲، کمیسیون ارتباطات فدرال ایالات متحده به SpaceX اجازه داد تا از استارلینک برای وسایل نقلیه متحرک، از جمله وسایل نقلیه تفریحی، خطوط هوایی، کشتی‌ها و کامیون‌ها استفاده کند. بنابراین، افرادی که در جاده هستند اکنون می‌توانند با پرداخت ۱۳۵ دلار در ماه به اضافه ۵۹۹ دلار برای سخت افزار به سرویس استارلینک RV دسترسی داشته باشند.
برای درخواست سرویس، کاربر باید آدرس خود را در وب سایت استارلینک وارد کند تا در دسترس بودن خدمات در منطقه خود را بررسی کند. اگر این سرویس در منطقه در دسترس نباشد، استارلینک تاریخ تقریبی از زمان رسیدن آن را ارائه می‌دهد. اکثر کاربران برای ماه‌ها در لیست انتظار باقی می‌مانند و بیشتر لیست‌های انتظار به اوایل سال ۲۰۲۳ منتقل شده‌اند. برای مناطق تحت پوششی که خدمات در حال حاضر در دسترس است، استارلینک درخواست‌های خدمات را بر اساس اولویت ثبت نام مورد بررسی قرار می‌دهد.
چگونه می‌توان از اینترنت Starlink استفاده کرد؟
هنگامی که کاربران مشترک استارلینک می‌شوند، یک کیت استارلینک دریافت می‌کنند که شامل یک دیش ماهواره‌ای، یک پایه دیش و یک روتر Wi-Fi است. استارلینک همچنین دارای یک کابل برق برای واحد پایه و یک کابل ۲۲ متری برای اتصال دیش به روتر است.
برای استفاده از این سرویس، مشتریان استارلینک ابتدا باید دیش ماهواره را برای شروع دریافت سیگنال و ارسال پهنای باند به روتر تنظیم کنند. این شرکت تجهیزات مختلفی را برای نصب این دیش ارائه می‌دهد، از جمله برای حیاط، پشت بام و نمای بیرونی خانه. همچنین یک برنامه مخصوص استارلینک برای اندروید و اپل iOS وجود دارد که از واقعیت افزوده برای راهنمایی کاربران در انتخاب بهترین مکان و موقعیت برای گیرنده‌های خود استفاده می‌کند.
تاثیر شرایط و موانع محیطی در دسترسی به استارلینک
اینترنت ماهواره‌ای استارلینک (Starlink) با در نظر گرفتن شرایط آب و هوایی نامساعد طراحی شده است. با توجه به وب سایت این شرکت: «ثابت شده است که استارلینک که برای برآمدن از طیف وسیعی از دما و شرایط آب و هوایی طراحی و آزمایش شده است، در برابر سرما و گرمای شدید، برفک، باران شدید و بادهای شدید مقاومت می‌کند و حتی می‌تواند برف نشسته روی گیرنده خود را ذوب کند.» استارلینک از ماهواره‌های LEO و یک آنتن آرایه‌ای فازی برای کمک به حفظ عملکرد خود در شرایط آب و هوایی نامساعد استفاده می‌کند. در ادامه به بررسی چگونگی عملکرد ماهواره استارلینک در شرایط مختلف آب و هوایی و وجود عوامل مزاحم می‌پردازیم:
- هوای ابری. یک روز ابری معمولی روی استارلینک تأثیری نخواهد گذاشت. با این حال، ابرهای طوفانی می‌توانند بر سیگنال‌ها تأثیر بگذارند، زیرا تمایل به ایجاد باران دارند که ممکن است باعث قطع سیگنال شود. ابرهای طوفانی نیز مرطوب‌تر و متراکم‌تر هستند که می‌تواند نقش مهمی در تخریب سیگنال ماهواره ایفا کند.
- باران. باران ملایم معمولا مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما یک بارندگی شدید می‌تواند بر کیفیت سیگنال استارلینک تأثیر بگذارد. باران شدید با ابرهای غلیظ و متراکم همراه است. هر چه ابرها متراکم‌تر باشند، احتمال مسدود شدن سیگنال‌های رادیویی که به ماهواره‌های استارلینک می‌رسند و از آن‌ها می‌آیند، بیشتر می‌شود.
- بادها. یک دیش استارلینک که به درستی محکم شده و نصب شده باشد و تکان نخورد و حرکت نکند تحت تأثیر بادهای شدید قرار نخواهد گرفت. دیش استارلینک دارای یک آنتن آرایه فازی است که می‌تواند ماهواره‌هایی را که در بالای سر خود پرواز می‌کنند بدون نیاز به حرکت فیزیکی ردیابی کند. این همچنین به جلوگیری از قطع شدن سیگنال کمک می‌کند.
- برف. بارش برف خفیف نباید بر سیگنال‌های استارلینک تأثیر بگذارد، اما برف سنگین به دلیل تجمع رطوبت می‌تواند عملکرد را تحت تأثیر قرار دهد. دیش استارلینک دارای عملکرد گرمایشی است که برف را به طور خودکار ذوب می‌کند، اما اگر تجمع برف در بالای دیش باشد، ممکن است برای جلوگیری از مشکلات سیگنال، آن را به صورت دستی تمیز کنید.
- باران و یخ. مانند باران و برف، برف و یخ سنگین نیز می‌تواند بر سیگنال‌های استارلینک تأثیر منفی بگذارد. عملکرد گرمایش به طور خودکار یخ و برف را ذوب می‌کند، اما یک اتفاق یخ زده یا بارانی سنگین نیاز به مداخله دستی برای تمیز کردن دیش دارد.
- مه. مه معمولی نباید سیگنال استارلینک را تحت تأثیر قرار دهد، اما مه غلیظ می‌تواند باعث از دست دادن یا قطع سیگنال شود. مه سنگین رطوبت زیادی را حمل می‌کند و می‌تواند به اندازه کافی متراکم باشد که سیگنال را قطع کند.
اختلال و پارازیت. تجربه استفاده از خدمات اینترنت استارلینک در منطقه‌ای که به خاطر عوامل مختلف رادیویی به صورت عمدی یا غیرعمدی تحت تاثیر قرارگرفته است نشان می‌دهد که مجموعه گیرنده و فرستنده‌های استارلینک توانایی عبور از این گونه اختلالات را دارند.
اینترنت Starlink کجا در دسترس است؟
Starlink در حال حاضر به ۳۶ کشور با مناطق تحت پوشش محدود خدمات ارائه می‌دهد. در ایالات متحده، این شرکت قصد دارد تا پایان سال ۲۰۲۳ پوشش خود را به سایر نقاط قاره آمریکا گسترش دهد. اگرچه چند کشور از جمله پاکستان، هند، نپال و سریلانکا به عنوان «به زودی» در نقشه پوشش استارلینک علامت گذاری شده‌اند. استارلینک در حال حاضر برنامه‌ای برای ارائه خدمات به چندین کشور از جمله روسیه، چین، کوبا و کره شمالی ندارد. اخیرا بحث ارائه خدمات اینترنت استارلینک در ایران مطرح شده که در ادامه همین مطلب بیشتر به آن می‌پردازیم.
اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در ایران
از زمان معرفی خدمات اینترنتی استارلینک بحث ورود آن به ایران مطرح بوده است. با افزایش تعداد ماهواره‌های استارلینک، از نظر تئوری قابلیت دریافت سرویس استارلینک در ایران هم فراهم است. اما مسئله دسترسی به استارلینک در ایران محدود به مسائل فنی و پوشش شبکه‌ی ماهواره‌ای آن نیست. موارد قانونی و سیاسی مختلفی مانع ارائه خدمات استارلینک در ایران هستند.
اخیرا بحث ارائه خدمات استارلینک در ایران توجه زیادی به خود جلب کرده است. این مسئله زمانی بیشتر مورد توجه قرار گرفت که کاربری درباره امکان ارائه اینترنت استارلینک از ایلان ماسک سوال پرسید و او در پاسخ به این سوال ارائه خدمات را منوط به اعطای معافیت از طرف وزارت خزانه داری آمریکا دانست. به فاصله کوتاهی بخشی از تحریم‌های مربوط لغو و به استارلینک اجازه ارائه خدمات داده شد. اما این فقط یک طرف مسئله سیاسی استارلینک است. این شرکت برای ارائه خدمات در هر کشوری باید مجوزهای قانونی مربوط را اخذ کند که در این مورد، وزارت ارتباطات ایران پیشدستی کرد و سایت استارلینک را مسدود کرد.
علاوه بر موانع سیاسی، یک مورد دیگر که دسترسی به خدمات اینترنت استارلینک را در ایران با مانع مواجه می‌کند بحث تامین دستگاه مورد نیاز برای برقراری ارتباط است. این دستگاه‌های خانگی مورد نیاز علاوه بر قیمت بالایی که دارند، با محدودیت برای خرید اشتراک هم مواجه هستند. در واقع اگر دیش و متعلقات استارلینک هم وارد بازار شده و در دسترس قرار گیرد، امکان خرید اشتراک و تبادل مالی به آسانی فراهم نیست. لازم به ذکر است که تا لحظه نگارش این مقاله، هیچ دسترسی رسمی برای استارلینک در ایران فعال نشده و نصب اپلیکیشن رسمی آن هم کمکی به این دسترسی نخواهد کرد.
جمع‌بندی
اینترنت ماهواره‌ای استارلینک با هدف گسترش دسترسی به شبکه اینترنت در مناطق صعب‌العبور یا مناطق کم جمعیتی که امکان اتصالشان به شبکه فیبرنوری فراهم نیست، شکل گرفته است. این سرویس توانایی رقابت با شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنت بر بستر فیبر نوری در شهرهای بزرگ را، چه از نظر سرعت دسترسی و چه از نظر قیمت ندارد. با توجه به توانایی فنی استارلینک در رساندن خدمات اینترنتی به هر نقطه از زمین، که با افزایش ماهواره‌های آن و دریافت مجوز‌ها امکان‌پذیر است، می‌توان امیدوار بود دسترسی به خدمات اینترنت پرسرعت در هر نقطه‌ای آسان‌تر شود.
مقالات پیشنهادی:
سلام ممنون بابت توضیحات خوبی که دادید
زنده باشید
سلام
متاسفانه هزینه راه اندازی و نگه داری تجهیزات استارلینک در ایران بالاس، شاید در کوتاه مدت صرفه اقتصادی برای راه اندازی چنین سیستمی نداشته باشیم
ممنون به هرحال از مقاله خوبتون
سلام
میخواستم تشکر کنم از مطلب خوبتون